Opieka nad osobą starszą niesie z sobą dużą odpowiedzialność. Seniorzy poza ograniczeniami ruchowymi, które wynikają z podeszłego wieku, mierzą się również z wieloma innymi dolegliwościami i chorobami. Oczywiście, są również wyjątki, w przypadku których kondycja fizyczna i zdrowotna sprzyja utrzymaniu samodzielności osobom starszym do późnych lat. Cukrzyca jest popularną, przewlekłą chorobą metaboliczną wśród osób powyżej 65. roku życia, a brak jej rozpoznania i leczenia, może doprowadzić do wielu innych konsekwencji, na przykład poważnej niewydolności nerek czy chorób układu krążenia. Jeżeli jednak osoba chora na cukrzycę jest prawidłowo prowadzona przez leczenie, skutki uboczne choroby nie muszą wystąpić. Mając pod stałą opieką osobę, która cierpi na cukrzycę seniora i jest podatna na zmiany poziomu insuliny we krwi, warto wiedzieć, jak udzielić pierwszej pomocy cukrzykowi w przypadku nagłej, widocznej zmiany zachowania.
Cukrzyca seniora
Cukrzyca seniora może być doskonale kontrolowana za pomocą leków i odpowiednio dobranej diety. Jednak w przypadku błędów w odżywianiu, na przykład podczas uroczystości rodzinnych, kiedy w obliczu pysznych potraw i suto zastawionego stołu ciężko o samokontrolę, może dojść do niekontrolowanych zmian poziomu glikemii we krwi.
Pomoc cukrzykowi
W identyfikacji problemu i wdrożenia odpowiedniej pomocy osobie starszej pomoże nam wnikliwa obserwacja jego zachowania i objawów:
- Hipoglikemia – stężenie glukozy we krwi jest zbyt niskie. Objawia się bólem głowy, uczuciem głodu i ssania w żołądku, osłabieniem, drżeniem rąk, czy też uczuciem niepokoju, kołataniem serca, zaburzeniami zachowania. W przypadku znacznego spadku poziomu cukru we krwi może dojść do ciężkiej hipoglikemii: utraty przytomności, a nawet zatrzymania krążenia.
- Hiperglikemia – glukozy we krwi jest zbyt wiele. Może przytrafić się, gdy z jakiegoś powodu diabetyk pominie dawkę insuliny (na przykład zapomni) albo zdarzy mu się błąd dietetyczny. Długo utrzymująca się hiperglikemia stwarza ryzyko kwasicy ketonowej, a w konsekwencji śpiączki ketonowej. Do pierwszych widocznych objawów należą: częste oddawanie moczu, wzmożone łaknienie, zapach acetonu z ust, przyspieszony i głęboki oddech, nudności, bóle brzucha, osłabienie, zawroty głowy i zaburzenia świadomości.
Pierwsza pomoc w hipoglikemii
Jeżeli zaobserwujemy pierwsze objawy hipoglikemii, musimy działać natychmiast. Bezwzględnym wskazaniem do wezwania pogotowia są zaburzenia świadomości i utrata przyjemności. Jeżeli osoba, której objawy wskazują na hipoglikemię jest świadoma, najpewniej jest w stanie potwierdzić swoją chorobę słownie. Gdy jest to możliwe, warto przeprowadzić pomiar glikemii. Osobie przytomnej należy jak najszybciej podać glukozę w postaci szybko wchłanialnej, na przykład mocno słodzony napój czy cukierki, jeśli nie posiadamy glukozy w farmaceutycznej postaci (na przykład tabletek). Ważne, aby nie podawać słodkich produktów w towarzystwie tłustych potraw czy przekąsek, które mogą opóźnić wchłanianie glukozy, a tym samym opóźnić reakcję organizmu na podaż cukru. Przez kolejne pół godziny należy monitorować stan chorego. Jeżeli chory wykazuje poprawę, należy przygotować przekąskę i w dalszym ciągu obserwować, czy organizm prawidłowo reaguje na podaż węglowodanów, dokonując pomiarów.
Pierwsza pomoc w hiperglikemii
Znacznie trudniejsze jest postępowanie w przypadku hiperglikemii, które wymaga wiedzy i umiejętności ze strony osoby udzielającej pierwszej pomocy. Jeżeli osoba chora dysponuje glukometrem i jest przytomna, należy niezwłocznie dokonać pomiaru glukozy oraz ciał ketonowych we krwi, a następnie zaaplikować pacjentowi precyzyjnie obliczoną dawkę korekcyjną insuliny lub leku, który naśladuje działanie tego hormonu. Osoby, które na co dzień nie opiekują się chorymi borykającymi się z problemami hiperglikemii, mają prawo nie mieć wystarczającej wiedzy do udzielenia skutecznej pomocy. W przypadku braku umiejętności obliczania odpowiedniej dawki należy bezwzględnie wezwać pomoc medyczną, a do czasu przyjazdu pogotowia, podawać choremu wodę.
Utrata przytomności osoby starszej – co cobić?
Jeżeli nie doszło do utraty przytomności, należy ułożyć chorego w pozycji bezpiecznej i kontrolować czynności życiowe do czasu przyjazdu ratowników medycznych. W przypadku ustania czynności życiowych pomoc cukrzykowi polega na podjęciureanimacji według standardowej procedury, dążąc do przywrócenia krążenia i oddechu – kontynuując do przybycia profesjonalnej pomocy. Wszelkie incydenty chorobowe, wywołujące niekontrolowaną reakcję organizmu, należy możliwie szybko skonsultować z lekarzem prowadzącym, który wdroży odpowiednie postępowanie.
